Zurna Nasıl Çalınır?

Zurna, Türk folklorunda önemli bir yere sahip olan bir çalgı aletidir. Üflemeli halk çalgımız olarak nitelendirebileceğimiz zurna, belli başlı tekniklerle çalındığında mükemmel performansı ile şenlikleri, düğünleri renklendirir. Tarihi çok eskilere dayanan zurnanın nasıl çalındığını öğrenmeden önce temel özelliklerini bilmek gerekir.

İçeriğimizde zurnanın özelliklerine ve çalınma tekniklerine değindik. Gelin, kısa ancak önemli olan bu bilgileri yakından inceleyelim.

Zurnanın Özellikleri

Üflemeli çalgıların hem en yaygını hem de en sevileni olan zurna, davulla birlikte çalınan bir alettir. Zurna yapımında genellikle erik ağacı kullanılır. Ancak bunun yanı sıra kiraz ve zerdali ağaçlarından yapılan zurnalara rastlamak da mümkündür.

Zurnanın özellikleri dendiğinde akla ilk, anlam veremediğimiz ancak her biri oldukça önemli olan delikler gelir. Zurna, altı adet üstte bir adet de altta olmak üzere toplamda 7 deliğe sahiptir. Buna ek olarak ağza yakın bölgede yine 6 adet delik bulunur ve bu delikler 3 er şekilde, karşılıklı konumlanmıştır. Zurna çalgısı lüle, nezik, zurna borusu, hava döndüren, avurtluk ve soluk gibi bölümlere sahiptir.

Zurna Çalma Teknikleri

Kaba, orta, cura veya zil fark etmeksizin tüm zurna çeşitlerini çalmada en önemli husus, hava sirkülasyonudur. Bu nedenle iki tür çalım şekli bulunur; oturarak veya ayakta. Ancak ikisinde ciğerdeki havayı en iyi şekilde kullanmayı bilmek önemlidir. Örneğin, kaba zurna çalarken vücudun öne doğru eğimli ve dirseklerin 45 derece açı yapacak şekilde kapalı olması gerekir.

Tüm zurna türlerinde en önemli özellik, çalma sırasında deliklerin doğru bir şekilde kapatılmasıdır. Zurnada çalınacak olan müziğin türüne göre hem zurna çeşidini hem de kamışı zaman zaman değiştirmek gerekir. Örneğin, Ege Bölgesi müziklerinde zurna kamışının dikey şekilde tutulması şarttır. Ancak Trakya havalarının çalımında kamış zurnanın gövdesine yatay olarak takılır.

Toparlayacak olursak, zurna çalmak isteyenlerin en başta öğrenmesi gereken şey, nefes teknikleridir. Parçanın bütünlüğünün bozulmaması için nefes çevirmelerine iyi bir şekilde hâkim olmak önemlidir. Nefes çevirme tekniğini başarılı bir şekilde öğrenmek için farklı yöntemler uygulanır. Bunun için de uzman kişilerden yardım alınmalıdır. Aksi halde, zurnadan istenen performans elde edilemez ve çalgıcının fazladan nefes harcaması ve dolayısıyla motivasyonunun kırılması gibi istenmeyen durumlar kaçınılmaz olur.