ZURNANIN TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ YERİ

ZURNANIN TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ YERİ

Türk folkloru, halk müzikleri konusunda oldukça gelişmiş bir içeriğe sahiptir. Türk kültüründe müzik her zaman için önemli bir araç olmuş ve kültürdeki bireylerin kendilerini ifade etmesini sağlamıştır. Böyle bir kültürün sonucu olarak, Türk kültürü ve genel olarak Orta Asya ve Güney Kafkasya kültürü içinde çok sayıda müzik aleti olması beklenen bir durumdur.

Türk müzik aletlerinin hepsinin temelinde el yeteneği ve zanaat yatar. Bu sebeple bütün çalgıların kendisine has bir kişiliği ve kimliği bulunur. Kendi elleriyle müzik aletlerine şekil veren insanlar, ruhlarından bir parçayı da eserlerine aktarırlar. Bu nedenledir ki Türk müziği her zaman biraz duygusal ve hüzünlü olduğu kadar, hareketli ve neşelidir de.

Zurna ve Türk – Orta Asya – Kafkasya Kültürleri

 Zurnanın tarihi Orta Asya steplerine kadar gider. Çift kamışlı, nefesli sazlar arasında yer alır. Kültürümüzde nefesli (üflemeli) çalgı denilince akla ilk gelen çalgılardan olan zurna, uzun bir süredir bizimle beraber varlığını sürdürmeye devam ediyor.

Türk kültüründe zurna geleneksel olarak kalın ağaçlardan, özellikle zerdaliden yapılır. Günümüzde erik veya dut gibi ağaçların da sıklıkla zurna yapımı için kullanıldığını görüyoruz. Zurna geleneksel olarak davul yanında, açık havada çalınan bir çalgıdır. Günümüzde ülke sınırlarımız içinde Mardin, Diyarbakır, Şanlıurfa ve Gaziantep gibi Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak kullanıldığını görebiliriz. Buralarda da yine bas davul eşliğinde açık havada zurna sanatı icra edilir.

Türk kültüründe zurna, mehter takımı tarafından da davulun yanında sıklıkla kullanılmıştır.

Diğer Kültürlerde Zurnanın Yeri

Türk ve Orta Asya kültürü haricinde Hint ve Çin gibi diğer Asya ülkelerinde de zurna çalgısının yer aldığını görüyoruz. Bu durum, zurnanın genel anlamda Asya kıtasında ortaya çıktığını ve buradan yayıldığını kanıtlar niteliktedir. Yine Türk milletlerine coğrafi açıdan yakın bir başka millet olan Moğollar da zurnayı tarih boyunca kullanmış ve benimsemiş bir millettir.

Bugün Balkanlar ve Rumeli’de de zurnanın sevilen bir çalgı olduğunu görüyoruz. Buralarda da oldukça popüler olan zurna, uzun yıllardır devam eden varlığını yeni nesillerde de sürdürmeye ve kültürümüzü aktarmaya devam ediyor.