MEY ÇALGISININ HALK MÜZİĞİNDEKİ YERİ
MEY ÇALGISININ HALK MÜZİĞİNDEKİ YERİ
Mey çalgısı, ülkemizde geleneksel olarak Doğu Anadolu gibi doğu bölgelerinde kullanılan bir üflemeli çalgıdır. Orta Asya ve Güney Kafkasya’da sıklıkla çalındığını bildiğimiz mey, Azerbaycan gibi ülkelerde de kendisine yer bulmuş, halk müziğinde önemli bir yere sahip bir çalgıdır.
Mey çalgısı için ‘küçük zurna’ tanımı da sıklıkla yapılmakla beraber mey isminin aslında oldukça yeni bir isim olduğu biliniyor. Mey, pek çok tarihi sözlükte sözcük olarak bulunmamakla beraber, henüz 1929 yılında kendine özgü ismi sözlüklere girmiş bir çalgıdır. Yine de bu durum meyin tarihi ve kültürel önemini azaltmamaktadır.
Günümüzde Mey Çalgısının Yayılımı
Mey geleneksel olarak ülkemizin batı kesimlerine etki etmiş olmasa da, özellikle kitle iletişim araçların gelişimi ve ulaşım ağlarının artışı ile mey sanatı buralara da gelmiştir. Bu durumda mey çalgısını öğrenmek için başvurulabilecek yolların artması büyük bir rol oynamıştır. Eskiden sadece ustalarından öğrenebilen mey icraatı, bugün pek çok video yükleme platformundan veya yazılı kaynaktan öğrenilebilmektedir. Böylece mey çalgısı ülkemizin büyük bir çoğunluğuna yayılma fırsatı bulmuştur.
Mey Çalgısının Kullanımı
Mey, kapalı alanda çalmaya uygun bir müzik aletidir. Genellikle sohbetli ortamların vazgeçilmezi olan bu çalgı hüzünlü sesi ile bilinir. Mey genellikle solo enstrüman olarak kendisine yer bulur. Grupla beraber çalındığı takdirde renk sazı olarak kullanılması uygundur. Doğaçlamalarda sıklıkla kullanılır. Yol gösterme, gezinti, açılış gibi formlar meyin kullanıldığı doğaçlama tipi formlara örnek olarak gösterilebilir. Meyin duygusal ve melankolik sesi bu tiplerde kullanılması için oldukça uygundur.
Kimi zaman ozanlar, mey kullanarak sanatlarını icra ederler. Böyle bir durumda ozan veya aşık, öncelikle meyini çalar ve sonrasında sözlere geçiş yapar. Sözler bittikten sonra ozan tekrardan mey çalmaya döner ve bu durum devam eder. Yine de mey ile halk müziği içindeki çoğu parçaları icra etmek mümkün değildir. Çünkü mey tek oktava sahip bir çalgıdır ve bu da mey ile çalınabilecek parçaların sayısını büyük ölçüde kısıtlar. Mey çalınırken parmak hareketlerinin yanında dudağın gevşeme, kavrama gibi hareketleri de büyük öneme sahiptir.