MEY ÇALGISININ SES SİSTEMİ

Adil Gülen Mey 8 Ocak 2021 Yorum yok

MEY ÇALGISININ SES SİSTEMİ

Nefesli (üflemeli) çalgılar arasında bulunan mey, zurna ile benzerlik gösteren, hatta tanımında ‘bir tür küçük zurna’ ifadesi geçen bir çalgıdır. Mey sözcüğünün dilimize yakın bir zamanda yerleştiği düşünülmektedir. Sohbetli ortamların vazgeçilmezi mey çalgısının ses sistemini ve yapısını inceleyelim.

Mey Çalgısının Oktavı

 Mey çalgısında bir oktavlık bir ses sahası bulunur. Oktav, ses aralığı anlamına gelen bir terimdir. Kalın Do ile İnce Do arasındaki 8 notadan meydana gelen sesler, bir oktav olarak kabul görür. Bu da mey çalgısı ile bir oktav aralığında bulunan seslerin çıkarılabileceği anlamına gelir.

Mey İle Kromatik Ses Elde Etmek

Ayrıca mey çalgısı, diyatonik skalada yer alan bir çalgıdır. Diyatonik çalgılar beş tam nota ve iki yarım notadan meydana gelir ve kromatik değişimlere sahip değillerdir. Meyde kromatik ses çıkarabilmek için delikleri yarım kapamak ve dudak hareketlerini buna göre ayarlamak gerekir. Mey çalan kişi kimi zaman dudaklarını gevşetir veya sıkar, böylece kromatik seslerin çıkışına yardımcı olmuş olur.

Mey Çalgısının Yapısal Özellikleri Nelerdir?

Mey çalgıları üç farklı yapısal özellik kategorisinde sınıflandırılır. Sınıflandırılmalı sırasında meylerin boyutu, uzunluğu önem taşır.  Meylerin üç farklı çeşidi şu şekildedir:

  1. Ana Mey
  2. Orta Mey
  3. Cura Mey

Bu kategorilere daha yakından bakalım:

  • Ana Mey: Ana meyler bas sesler çıkarmak için kullanılır. Genellikle Azerbaycan ve Türkistan bölgelerinde 9-10 ses perdesine sahip ana mey türlerinin kullanıldığı görülür. Güney Kafkasya ve Orta Asya ülkelerinin çoğunluğunda ana mey çalınır. Ana mey yapımında pek çok ağaç çeşidi kullanılabilir. Örneğin gürgen, erik gibi ağaçlar ile ana mey yapılabilir. Fakat bu meyin yapımında en çok tercih edilen veya tercih edilmesi istenilen ağaç türü kayısıdır. Kayısı ağacı ile yapılan meyler oldukça kaliteli olmaktadır.
  • Orta Mey: Tenor sesler çıkarmak için tercih edilen mey türüdür. Erik ve kayısı ağacı gibi ağaçlar kullanılarak imal edilebilir. Yine en iyisi kayısı ağacından yapılmaktadır.
  • Cura Mey: Soprano sesler cura mey kullanılarak çıkarılabilir. Kiraz, kayısı veya dut gibi ağaçlardan cura mey imal etmek mümkündür.