MEY NEDİR?

Mey, Asya’da yaygınlık kazanmış, köklü, fazla değişime uğramamış çok eski bir çalgıdır. Benzerleri halen Türkiye dışında Azerbaycan, Gürcistan, Dağıstan, Ermenistan, İran, Çin, Japonya ve Kore gibi ülkelerde çeşitli isimlerde kullanılmak tadır.Mey ve benzeri çalgılar ”Helenestik çağı Mısır kalıntıları arasında bulunan monaulos ile yakın benzerlik gösterirler. (Detayları bilinen tek antik tip). İngiliz araştırmacı Picken de bazı kaynaklara dayanarak aynı iddiada bulunmaktadır: ”Mey’in ve Azerbaycan’da kendisine çok benzeyen kamış borulu (balaman), Ermenistan (düdük), Gürcistan (duduki), Dağıstan (balaban)’m antik çağın son dönemlerine ait monaulos ile ilişkisi vardır.Türk Halk Müziği özel çalgıları olan bir ana türdür.Eşlik çalgı özelliğini taşımanın yanında, geleneksel çalgı icrası sırasında da, aynı zamanda solo saz olma özelliğini günümüze kadar sürdürmektedir. Orta Asya’dan günümüze intikal eden nefesli Halk çalgılarından olan mey, kökeni itibarı ile, ilk kez Şiraz da icat edilmiştir.Mey yayın hayatına ilk kez 1952 yılında Ankara radyosunda girmiştir. Bu çalgının Türk halk müziği programlarında kullanılmasını sağlayan sanatçı ise, Seyfettin Sığmazdır. Aynı tarihler de Sadi yaver Atamanın yönettiği topluluklarda çevri Altıntaş kullanmaya başlamıştır. Çoruhlu olan Cevri Altıntaş meyi, Köroğlu ve Kerem ile Aslı gibi destansı türkülerde mükemmel bir üslupla seslendirilmiştir. Daha sonraki yıllarda Binali Selman İstanbul Radyosunda, nefesli halk çalgılarımız dan olan bu çalgıyı bir virtüöz ustalığıyla çalmıştır. Binali Selman bununla da kalmamış ve aynı ustalıkla zurnaya da artistik ve estetik bir üslup kazandırmıştır.

1.ANA GÖVDE

Bu enstrumanı yapan ustalar genellikle kayısı,erik,gül,pekanoz,abanaoz,grenadil,kral ve sakız ağacı gibi farklı ağaçlardan yapmaktadır.Ana gövde şekil olarak, yani kamışın takılacağı kısım yumurtayı andıracak biçimdedir. Diğer kısım ise, iç ve dış eşit bir şekilde silindir biçimindedir.Bir delik altta 7 delik üstte olacak şekilde 8 delikten oluşmaktadır.Perde delikleri diatonik olarak sıralanmıştır fakat dudak ve parmak pozisyonlarını kullanarak kromatik seslerde alınabilmektedir.Daha önce üç adet olan meyler(Ana mey,orta mey,cura mey), şimdi ise gerek solo gerekse toplu icradaki büyük işlevleri bakımından, her sesten mey yapılmaktadır.Gövdede ki en önemli husus perdelerin doğru yerlerde ve dengede açılmasıdır çünkü bu direk meyin entonasyonuna yani seslerin doğru veya yanlış gelmesine etki etmektedir.

2.KAMIŞ

Mey çalma kalitesine direkt olarak etki eden en önemli aparat kamıştır.Kamışın kalitesi kişinin çalma kalitesine ve mey deki seslere entonasyona ve meyin tınısına etki eden en önemli unsurdur.Bundan dolayı kamış seçimi ve kamışın gövdeye uyumu kişinin üfleme tarzına göre olması icra kalitesini çok etkiler.Kamışlar genelde doğal ortamında kuruyan ve kalınlığı eşit cinsi iyi olan kamışlardan seçilmelidir çünkü cinsi iyi olmayan bir kamış çok kısa sürede çalma esnasında oluşan buhardan hemen etkilenerek tınısını ve sesini bozabilir.Genelde akdeniz bölgesinde cins olarak kaliteli kamışlar bulunur.Kamışın yapımındaki işçilikde çok önemlidir.

3.KISKAÇ

Kamışa takılan bu aparat  kamışın çalım sertlik ve yumuşaklığını ayarlamaya,meyin akortunun ince ayarının yapılmasına,kamışın açılmamasına yardımcı olur çok önemli bir aparatdır.Yapıldığı materyal de çok öenmlidir sert bir malzemeden yapılmalı ki çalarken kamışın direncine dayanabilmeli genişleme olmamalıdır.Sert ağaçlardan yapımı tercih edilir genelde esneme olmaması için.

4.KAMIŞ KORUMA KISKACI

Bu aparat da kamışın ağzına takılır çaldıktan sonra ıslanan kamışın ağzının açılmaması ve kalıbının bozulmaması için kullanılır.Özellikle yeni yapılan kamışlar daha fazla su çekeceği için ilk başlarda mutlaka kullanılmalıdır.