ZURNA’NIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

ZURNA’NIN TEKNİK ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Üflemeli çalgılarımızdan biri olan zurna, ülkemizin pek çok yöresinde kullanılmakta ve sevilerek icra edilmektedir. Zurnaların yapımında farklı malzemeler bir arada kullanılır ve ortaya birbiri ile uyumlu, zurnayı oluşturacak parçalar çıkar. Zurnaya yakın olan enstrümanlardan mey ve balabanın aksine zurna, yüksek sesli bir çalgıdır. Bu sebeple kapalı alan yerine açık havada, genellikle de davulun yanında icra edilir. Zurnanın davul ile beraber çalınması, artık neredeyse bir zorunluluk haline gelmiştir. Eskiden mehteran takımlarında da çalındığı bilinmektedir.

Nefesli çalgılarımız arasında önemli bir yer tutan zurna, özellikle Güneydoğu Anadolu’nun kültüründe büyük rol oynayan bir enstrümandır. Zurnanın en popüler olduğu illere örnek olarak Gaziantep, Şanlıurfa, Mardin ve Diyarbakır gösterilebilir.

Zurnaların Genel Teknik Özellikleri Nelerdir?

Zurnanın sadece tek bir çeşidi yoktur. Zurnalar üzerlerinde yapılan küçük değişiklikler ile birbirlerin farklılaşır. Farklı çeşit zurnaların boyları ve şekilleri birbirinden değişik olabilir.

Zurnaların genel özelliklerine bakılacak olursa, bütün zurnalarda ağaç olarak sert ağaçların tercih edildiği görülmektedir. Zurnanın en büyük kısmı erik veya ceviz gibi ser ağaçlardan imal edilir. Zurnanın yapılışında söğüt veya dut gibi ağaçlar da kullanılabilir. Bu ağaçlar yontulur ve zurna için gereken şekil verilir. Zurnanın şekli ‘parabol’ olacak şekilde yapılır. Böylece zurnanın sesi dağılmadan, tam olarak karşıya gönderilebilir.

Zurnanın üzerinde 8 adet delik yer alır. Bunlar yüzeyde 7, alt tarafta ise 1 adet olacak şekilde konumlandırılır. Gövde kısmının başına maşa adı verilen, zurnanın kök kaidesini düzenleyen bir parça takılır.  Zurnaların gövdeleri ise 30 ila 55 santim arasında değişkenlik gösterebilir.

Zurnalarda iç boruda delik bulunur. Bu delik kamışa yaklaştıkça şimşir, sonrasın da metal parçalar ile daraltılır.  Zurnalarda kullanılan kamış, zurnadan sesin ancak yüksek basınçla çıkmasına izin verir. Bunun bir sonucu olarak zurnanın sesi çok kuvvetli çıkar.

Zurna çalınırken sanatçı, akciğerlerindeki havayı sürekli bir şekilde kullanır ve nefes almak için zurna çalmaya ara vermez. Zurna çalınırken kişi burundan nefes almaya devam eder ve zurnayı çalarken nefesini vermiş olur. Böylelikle zurnadan çıkan melodi hiç kesintisiz devam eder.